Bu gazlar atılmadığı takdirde motor boğulur ve çalışamaz hale gelir. Tam bu noktada devreye egzozlar girer. İşlevi bakımından egzoz, fosil yakıtla çalışan bir aracın boşaltım sistemine benzetilir. Bu sistem sayesinde aracın tüm bileşenleri sorunsuz şekilde çalışır. Peki, aracın boşaltım sistemi yani egzoz parçaları nelerdir?
İçten Yanmalı Araçların En Hayati Parçaları
Egzoz parçalarını tam olarak sıralamadan önce biraz daha egzozun işlevinden bahsetmekte fayda var. Egzoz boşaltma işlevi sayesinde atık gazların sağlıklı bir şekilde motordan uzaklaştırılmasına ve doğru kanallar aracılığıyla araçtan atılmasına yardımcı olur. Aynı zamanda motorun sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlarken, çevreye zarar verecek seslerin azaltılmasında da rol oynar. Egzoz sisteminde yer alan bazı parçalar ise atmosfere karışarak çevre kirliliğine neden olabilecek zararlı gazların en aza indirilmesini sağlar. Diğer yandan egzoz sistemi motordan çıkacak gürültüyü azaltarak sürücü ve yolcuların konforlu şekilde seyahat etmesine de olanak tanır. Bu bakımdan aslında egzoz sistemi içten yanmalı araçların en hayati parçalarından birisi olarak kabul görür. Üreticilerin pazara sunduğu araçların yapısına uygun egzoz seçmesi ve doğru uygulaması, uzun vadede yakıt tasarrufu sağlarken aracın çekiş gücünü de artırır.
Egzozu Oluşturan Parçalar
Gelelim egzoz sistemi parçaları hakkındaki bölümümüze. Egzoz, temel olarak 6 parçadan meydana gelir. Bu parçaların her biri egzoz sistemi içerisinde çok önemli işlevler yapar. Egzoz parçaları yani egzoz parçaları isimleri şu şekilde sıralanabilir:
- Katalitik Konvertör
- Partikül Filtreleri
- Egzoz Manifoldu
- Egzoz Supabı
- Susturucular
- Lambda Sensörleri
Katalitik konvertör, egzoz gazını temizleyen parça olarak bilinir. İşlevi motor ve çevre kirliği açısından hayatidir. Katalitik konvektörler, motorun çıkış manifoldundan gelen zehirli gazları kimyasal bir reaksiyona sokar. Bunun sonucunda, hapsolan gazlar aracın istenilen emisyon değerlerine indirilir. Katalitik konvertörler aynı zamanda bir araçta içerdiği kimyasallar ve işlevi bakımından en pahalı bölümlerden biridir. Egzoz emisyonlarını dengeleyen diğer bir önemli parça da partikül filtreleri yani dizel partkül filtesidir. İsminden de anlaşılacağı gibi dizel araçlarda bulunur. Dizel yakıt türüyle çalışan araçlarda katalitik konvertörden sonra partikül filtreleri takılır. Bu filtreler, egzozdan çıkan gazlardaki yakıt partiküllerini bir yerde toplar. Gününüzde bazı araçlarda değişebilen filtreler bazı araçlarda ise kendi kendine temizleyen filtreler kullanılır.
Egzoz Manifoldu Ne İşe Yarar?
Egzoz manifoldu, bir bağlantı parçası olarak dikkat çeker. Bu manifoldlar motor silindirlerinde üretilen yanma gazlarının toplanarak egzoz sistemi içerisine iletilmesini sağlar. Egzoz manifoldları motorun performansını doğrudan etkileyen parçalar olması bakımından sorunsuz şekilde çalışması gerekir. Çünkü, egzoz gazları ne kadar rahat iletilirse motorun performansı bir o kadar artacaktır. Egzoz supabı ise motor içerisindeki gazların dışarı atılmasını sağlayan parçadır. Buna göre, eksantirik miliyle uyumlu şekilde hareket eden egzoz supabları motorun ayarlarına göre açılıp kapanarak işlevlerini yerine getirir.
Susturucu ve Sensörler
Egzoz parçalarını oluşturan bir diğer parça da susturuculardır. Susturucular adı üzerinde egzoz sesini azaltmayı sağlayan parçalardır. Egzoz borusu çıkışını daraltarak işlevlerini yetiren getiren susturucular, genellikle arka ve ön olmak üzere ikiye ayrılır. Öte yandan, yanlış ayarlanmış bir susturucu egzoz gazının çıkışını azaltarak motor performansının düşmesine neden olur. Son olarak egzozun durumu ve sağlıklı çalışıp çalışmadığı hakkında bilgiler veren lambda sensörlerine bakalım. Lambda sensörleri, aslında oksijen sensörleri olarak da tanınır. Egzoz gazındaki oksijen miktarını ölçen lambda sensörleri, bu değerlerin ECU olarak bilinen motor kontrol ünitesine iletilmesini sağlar. Egzoz gazı kalitesini sürekli olarak ölçen bu sensörler sayesinde, yakıt – hava karışım oranı dengeli bir şekilde ayarlanır.
Egzoz Bakımı Nasıl Yapılır?
Egzozları oluşturan 6 temel parçanın birbiriyle uyumlu şekilde çalışması ve herhangi bir hasara uğramaması motorun performansı açısından önem teşkil eder. Egzozlar aracın yapısı gereği tabanda bulunur. Bu yüzden olası çarpmalarda hasar alma ihtimalleri oldukça yüksektir. Bazen sürücüler egzoz horultusu duyar. Normalin dışında olan bu horultu, egzoz sisteminde yolunda gitmeyen bir şeyler olduğunun habercisidir. Egzoz bakımı, sürücülerin aklına genellikle araç muayene tarihleri sırasında gelir. Egzoz bakım yapmak sürücülerin tek başına yapabileceği bir iş değildir. Bu yüzden mutlaka bir profesyonelden yardım alınmalıdır. Yetkili veya güvenilir servislere düzenli olarak egzoz sistemini göstermek, egzozda yolunda gitmeyen bir şeyler hissedildiğinde yine bu servislere başvurmak önemlidir.
Görüldüğü üzere, egzoz sistemleri içten yanmalı motorlar için oldukça önemli sistemlerdir. Bu kapsamda yılda en az 1 kere egzoz muayenesi yaptırmak ve değişen parça olması halinde çok geç kalmadan bu parçayı değiştirmek motorun performansını korur. Eğer sürekli olarak kısa mesafelerde araç kullanıyorsanız arada sırada uzun mesafe yol yapmanız da egzoz sistemindeki kurumlanmaları giderecek bakımlar arasında yer alır. Söz konusu uzun mesafeli araç kullanımı aynı zamanda dizel araçlar için partikül filtrelerinin temizlenmesini sağlar. Bu bakımdan, bazen egzozların açılmasını sağlamak iyi olacaktır. Dolayısıyla siz de bazen uzun mesafeli yol kat ederek, sık sık da aracın egzoz sistemini gözle kontrol ederek olası sorunların önüne geçebilirsiniz.
