Termostat, ısıtma soğutma düzeneklerinde sıcaklığın belirlenen düzeyde kalmasını sağlayan bölümdür. Termostat birçok ekipmanda bulunabildiği gibi arabalarda da mevcuttur.
Araç motorunuzda daimi olarak bir yanma oluşur. Bu yanma sonucu aracın motorunda aşırı ısınma meydana gelir. Aşırı sıcaklığa karşı koruma amaçlı olarak soğutucu kullanılmaktadır. Sıcaklığı istenilen derecede tutmak için kullanılan parçaya ise araba termostatı denir. Termostatın görevi motor ısısını olması gereken seviyede tutmaktır.
Oto Termostat Nedir?
Oto termostatı bir araçta motor ile radyatör arasında bulunan aksamdır. Motorun çalışmasıyla beraber su belli bir sıcaklığa gelir. O ana kadar termostat kapalıdır. Termostatın içinde muma benzeyen bir madde yer alır. Motordaki suyun ısınmasıyla muma benzeyen bu madde erir ve bir yay aracılığıyla termostat açılır. Bu işlem motordan radyatöre suyun geçmesini sağlar.
Motorun çalışması için gerekli olan standart sıcaklık 90 derecedir. Isı 90 derece üzerine çıkarsa araçta hararet meydana gelir. Termostat açık kaldığı durumlarda ise motor, gereken sıcaklığa ulaşamaz ve bu durum motorun sürekli soğuk çalışmasına neden olur. Motorun soğuk çalışması ise yakıt tüketiminin artmasına, gürültülü çalışmasına ve çekiş gücünün düşmesine neden olur. O nedenle tüm aksamların olması gerektiği şekilde çalışması çok önemlidir. Termostat, aracı ilk çalıştırdığınızda motorun çabuk ısınmasını sağlamaktan ve normal ısıya geldikten sonra da aşırı ısınarak hararet yapmasını engellemekten sorumludur.
Termostat Nasıl Çalışır?
Her araba termostatı birbirinden farklı ama termostatların çalışma prensipleri temelde birbirinin aynıdır. Termostatlar arasındaki fark sıcaklık sınırları ile ilgilidir. Bazı araçların ısı toleransı yüksektir ve termostat sıvısının genleşmesi 89 derecede gerçekleşir. Kimi araçlarda ise ısı toleransı daha düşüktür ve termostat sıvısının genleşmesi 75 derece civarında gerçekleşir. Böylelikle en uygun ısı sağlanmış olur.
Termostatlar sırasıyla aşağıdaki gibi çalışır.
1. Termostat silindirleri içinde yağ bulunur. Bu yağda motor suyu belli bir ısıya gelene kadar genleşme görülmez. Bu durumda vana açılmaz ve motorda bulunan soğutma sıvısı dolaşım yapmadığı için motor suyu hızla ısınır.
2. Motor belli bir ısıya geldiğinde termostatın içinde bulunan yağ genleşmeye başlar. Genleşmeyle birlikte vana itilir ve termostat açılır.
3. Vana açıldığında ise motordaki soğutma sıvısının motor bloğundan geçmesiyle dolaşım başlar.
4. Devridaimin başlamasıyla birlikte motor suyunun normalin üzerinde ısınması engellenmiş olur ve olması gereken ısı düzeyi elde edilmiş olur.
5. Araç durma haline geçtiğinde motorun soğumasıyla, termostatın içinde bulunan yağ da soğur, vana kapanır ve devridaim sona erer.
Araçta Termostat Ne İşe Yarar?
1. Araç motorunun ısınma süresi kısalır ve böylelikle yakıt verimliliği maksimum seviyelere çıkar.
2. Motorda bulunan suyun aşırı ısınmasını önlediği için motor ve motora ait parçaların zarar görmemesini sağlar.
3. Motor suyu sıcaklığını dengede tutarak motor verimini artırır.
4. Dengede kalan motor ısısı sayesinde aracın hararet yapmasını engeller.
5. Harici ısıtıcısı bulunan araçlarda kabin içi sıcaklığı dengede tutar.
Termostat Arızası Nasıl Anlaşılır?
Araç kullanan bir çok kişinin merak ettiği başlıca konulardan biri de 'Arabada termostat neden bozulur?' sorusunun yanıtıdır. Her parçada olabileceği gibi araç içinde bulunan termostat da zamanla kullanım ve yıpranmaya bağlı olarak arızalanabilir. Nadiren de olsa dış etkenlere bağlı olarak da arızalar görülebilmektedir. Aracınızda motor soğutucu sıvı yerine su kullanmanız, antifriz kullanmamanız, antifriz kullanıyorsanız dahi türünü değiştirmeniz, motor soğutucusunu uzun zaman değiştirmemeniz ya da aracınızı çok uzun zaman çalıştırmamanız gibi nedenlerden dolayı termostat arızasıyla karşılaşabilirsiniz.
Aracınızın termostatı arızalanmaya başladığında bir takım belirtileri de beraberinde getirir.
Bu belirtiler aşağıdaki gibidir.
İlk çalıştırdığınızda, aracınız normale oranla daha geç ısınır.
Aracınız hareket halinde iken 80-90 bandında olması gereken hararet seviyesi 60 veya daha düşük derecelere düşebilir.
Kaloriferiniz daha geç ısınır ya da hiç ısıtmaz.
Normalin üzerinde yakıt tüketimi gerçekleşir.
LPG li araç kullanıyorsanız aracınızın LPG ye geçiş süresi uzar.
EGR valfi, DPF ve katalizör gibi parçalar daha hızlı tıkanır ve motorda kurum oluşumu meydana gelir.
Nadiren de olsa düzensiz çalışma, tekleme gibi sorunlar meydana gelebilir.
Bu gibi belirtilerle karşılaştığınızda bilmelisiniz ki termostatınız arızalanmıştır ve termostat tamiri mümkün olan pir parça değildir. Termostat arızasının tek çözümü aracınıza yeni bir termostat taktırmaktır.
